Vrijwilligers hebben rechten en plichten. Deze moeten tijdens de kennismaking al aan de orde komen, zodat vooraf duidelijk is waar iemand aan begint. Vrijwilligerswerk is vrijwillig, maar uiteraard niet vrijblijvend. Er worden altijd afspraken gemaakt tussen een vrijwilligersorganisatie en een nieuwe vrijwilliger. Doorgaans legt een organisatie deze afspraken vast in een vrijwilligersovereenkomst. Afspraken kunnen gemaakt worden over:
- werktijd
- begeleiding en scholing
- inhoud van het werk
- verantwoordelijkheden van de vrijwilliger
- verzekeringen
Trainingen en cursussen
Alle werkzaamheden vereisen bepaalde kwaliteiten en vaardigheden van mensen. Een training of cursus kan dan een manier zijn om die kwaliteiten te verhogen. Bepaalde vrijwilligersactiviteiten zijn zo specifiek dat er vooraf een training gevolgd moet worden om als vrijwilliger aan de slag te gaan.
Onkostenvergoeding
Onkosten zijn kosten die door een vrijwilliger gemaakt moeten worden om zijn of haar taken naar behoren uit te voeren. Deze werkelijk gemaakte kosten mogen worden vergoed. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om reiskosten, verblijfskosten, vergaderkosten, kosten voor werkkleding of stomerij, cursuskosten, schrijfbenodigdheden, telefoonkosten en kosten kinderopvang.