U heeft een wens of doel. En u wilt met anderen samenwerken om dit doel te bereiken. Dan kunt u een organisatie oprichten of een (burger)initiatief in het leven roepen. Bijvoorbeeld om uw winkelgebied te verbeteren, samen te sporten of muziek te maken. In deze handleiding leggen we u uit welke 2 organisatietypen er zijn en vertellen we u wat een burgerinitiatief is. Ook krijgt u handige tips hoe u een organisatie opricht of aan de slag gaat met een burgerinitiatief. We geven tekst en uitleg over het financieren van uw plan. En we vertellen u bij wie u terechtkunt met vragen.
Tip 1: Twee verschillende organisatietypen
Als u aan de slag wilt om samen met anderen een doel te bereiken, kunt u een organisatie oprichten: een stichting of een vereniging. Via onderstaande tabel leggen we u uit wat de belangrijkste verschillen zijn. U kunt ook het filmpje Wat is het verschil tussen een vereniging of stichting? bekijken.
| Stichting | Vereniging | |
| Wat zegt de wet? » | Op een stichting is Boek 2, Titel 5 van het burgerlijk wetboek van toepassing. | Op een vereniging is Boek 2, Titel 2 van het burgerlijk wetboek van toepassing. |
| De oprichting | Een stichting moet verplicht via de notaris worden opgericht (al dan niet via testament) en bij de Kamer van Koophandel (KvK) worden ingeschreven. | De oprichters of leden van een vereniging kunnen kiezen of ze de vereniging oprichten via de notaris en inschrijven bij de KvK. Een vereniging opgericht bij de notaris en ingeschreven bij de KvK is een formele vereniging. Welke andere soorten verenigingen er zijn, leest u op de website www.verenigingen.nl. |
| De aansprakelijkheid van bestuurders | De aansprakelijkheid van bestuurders verschilt per organisatievorm » .
|
De aansprakelijkheid van bestuurders verschilt per organisatievorm » |
| Erven en bezit registergoederen (pand, grond, onroerend goed) | Een stichting kan erven en registergoederen als een pand of grond bezitten. | Een formele vereniging kan erven en registergoederen als een pand of grond bezitten.
Een informele vereniging kan geen onroerend goed (registergoederen) hebben en kan geen erfgenaam zijn.
|
| Leden | Een stichting heeft geen leden. Dat is bij wet geregeld. Hebben bepaalde personen binnen een stichting een rol die op dat van een lid lijkt, dan overtreedt de stichting de wet. | Een vereniging heeft leden. |
| Het bestuur | Stichtingsbestuurders worden door het bestuur gekozen. Een stichting heeft geen leden die het bestuur controleren en een stichting hoeft zich niet bij een algemene ledenvergadering te verantwoorden. Wel zijn er andere betrokkenen zoals donateurs of subsidieverstrekkers die graag willen weten wat er met hun geld gebeurt. Als er met externe gelden wordt gewerkt, is vaak de eis dat er een Raad van Toezicht wordt ingesteld om het bestuur te controleren.
|
Bij een vereniging benoemen de leden een bestuur dat verantwoording aan hen aflegt. |
| Uitkeringen | Voor stichtingen geldt een verbod op uitkeringen aan bestuursleden en oprichters. | Een vereniging mag geen uitkeringen doen aan bestuursleden, gewone leden, ereleden en andere leden. |
| Statuten | Bij een stichting kunnen de statuten worden veranderd door het bestuur, maar ook door de Rechtbank.
|
Statuten van een vereniging kunnen alleen door de Algemene Ledenvergadering worden gewijzigd. |
| Nalatenschappen | Als de stichting een algemeen nut beogende instelling (ANBI) is, is deze vrijgesteld van schenk- en erfbelasting. | Als de vereniging een sociaal belang behartigende instelling (SBBI) is, is deze vrijgesteld van schenk- en erfbelasting.
|
| Overige verschillen | Een stichting kan zich niet borg stellen of schulden aangaan, tenzij de statuten dit expliciet mogelijk maken.
|
Een vereniging moet een Algemene Ledenvergadering hebben. Daardoor is ze in de praktijk democratischer, maar misschien wel minder slagvaardig. |
Tip 2: De oprichting van een stichting of vereniging
Als u een stichting wilt oprichten, dan moeten er een aantal verplichte stappen gezet worden.
Voor het oprichten van een vereniging is de tussenkomst van een notaris niet altijd verplicht, maar wel aan te raden.
Tip 3: Over burgerinitiatieven
Wat zijn burgerinitiatieven?
Formeel verstaan we onder burgerinitiatieven ‘initiatieven van een burger of van groepjes burgers die zich inzet(ten) om bij te dragen aan de samenleving. Dat kan te maken hebben met individuele ondersteuning van medeburgers, de leefbaarheid van de buurt of de sociale cohesie. Het initiatief kan betrekking hebben op anderen en op de initiatiefnemers zelf’.
Een paar voorbeelden:
- het organiseren van een straat- of buurtfeest door bewoners zelf;
- ouders die een woning of wooncomplex willen laten bouwen voor hun gehandicapt kind zodat het meer zelfstandig woont;
- iemand die een hangplek voor ouderen wil maken;
- iemand die de komst van een dagopvang voor verslaafden wil tegenhouden.
Kenmerk van het burgerinitiatief is dat er geen ‘gevestigde organisatie achter zit. Het gaat om de eigen ideeën en inzet van burgers. Het verschil tussen een burgerinitiatief en een vrijwilligersorganisatie is niet altijd even helder. Er zijn burgerinitiatieven die zichzelf direct tot stichting of vereniging omvormen, maar nog steeds de lichtvoetige en kleinschalige kenmerken van een burgerinitiatief hebben.
De publicatie ‘Burgerinitiatieven in zorg en welzijn’ helpt u om een burgerinitiatief te beginnen en goed af te ronden.
Wie kan helpen?
U kunt met vragen of voor hulp altijd aankloppen bij de volgende organisaties, instanties of personen:
- Een notaris in de buurt: bij een notaris krijgt u informatie over het oprichten van een stichting of vereniging. Hier laat u ook de notariële akte vastleggen.
- Kamer van Koophandel (KvK): bij de KvK moet de stichting en, in sommige gevallen, de vereniging ingeschreven worden. Daarnaast moeten ook de vestigingen van stichtingen en verenigingen worden ingeschreven in het Handelsregister.
- Trajekt: deze welzijnsonderneming voor Maastricht en het Heuvelland denkt met u mee. Bij Trajekt kunt u terecht in uw stadsdeel:
- Noordoost (Amby, Beatrixhaven, Borgharen, Itteren, Limmel, Nazareth, Scharn-Noord, Wyckerpoort, Wittevrouwenveld), telefoon: (043) 763 00 10.
- Zuidoost (Céramique, De Heeg, Eyldergaard, Heer, Heugem, Heugemerveld, Molukse wijk, Randwyck, Scharn-Zuid, Sint Maartenspoort, Wyck), telefoon: (043) 763 00 20.
- Noordwest (Belvédère, Bosscherpoort, Bosscherveld, Bruselsepoort-West, Caberg, Lanakerveld, Malberg, Malpertuis, Oud-Caberg, Pottenberg ), telefoon: (043) 763 00 30.
- Zuidwest (Belfort, Biesland, Brusselsepoort-Oost, Campagne, City, Daalhof, Dousberg, Hazendans, Jekerdal, Mariaberg, Sint Pieter, Villapark, Wolder), telefoon: (043) 763 00 40.
- Algemeen: Germaine van Elewoud of Pep Peperkamp: mail naar vwm@trajekt.nl.
- Gemeente Maastricht
Het Team Zelfsturing van de gemeente Maastricht staat voor u klaar om aanvullende informatie te geven.
– Rieneke Soumete, bereikbaar via rieneke.soumete@maastricht.nl
– Pieter van der Waa, bereikbaar via pieter.van.der.waa@maastricht.nl
– Mariëlle Munnecom, bereikbaar via marielle.munnecom@maastricht.nl
– Nika Dings, bereikbaar via nika.dings@maastricht.nl
– Rietje Creusen, bereikbaar via rietje.creusen@maastricht.nl
– Beleidmedewerkers gemeente: de beleidsmedewerkers van de gemeente staan open voor al uw vragen. Of ze brengen u in contact met andere initiatieven in de stad of met vrijwilligersorganisatie. Telefoon: 14 043.
Subsidie & financiering
U wilt aan de slag. Dat betekent dat u niet alleen nadenkt over een organisatievorm, maar ook over geld: over subsidies en financiering. We zetten een paar opties voor u op een rij.
Gemeente Maastricht
De gemeente Maastricht kent 2 soorten subsidies voor vrijwilligersactiviteiten op het gebied van welzijn en zorg.
- Basissubsidie: een jaarlijkse subsidie voor vrijwilligersorganisaties. Het gaat dan over de vaste kosten en de vaste activiteiten van een vrijwilligersorganisatie. De subsidie kan worden aangevraagd in de maand oktober. Voor het recht op een jaarlijkse subsidie geldt een aantal voorwaarden. De exacte aanvraagtermijn wordt op www.maastrichtdoet.nl gepubliceerd.
- Flexibele subsidies: dit zijn projectsubsidies die op verschillende momenten in het jaar kunnen worden aangevraagd en die gaan over een bepaald thema. De thema’s worden jaarlijks vastgesteld. Om in aanmerking te komen voor een flexibele subsidie, moet u aan een aantal voorwaarden voldoen. De aanvraagtermijnen en de thema’s worden gepubliceerd op www.maastrichtdoet.nl.
Andere instellingen/organisaties
Naast de gemeente zijn er nog andere instellingen en organisaties die subsidies verlenen voor sociale en maatschappelijke activiteiten. Denk aan:
- Oranjefonds Nederland: een landelijk fonds dat subsidies verleent aan tal van sociale initiatieven, ook aan kleinere, lokale initiatieven.
- VSB fonds: Het landelijke VSB fonds ondersteunt initiatieven die bijdragen aan een samenleving waarin iedereen actief meedoet, zich betrokken voelt en de kans heeft persoonlijk en maatschappelijk te groeien.
- Elisabeth Strouven Fonds: een fonds dat zich inzet voor maatschappelijke initiatieven in Maastricht. Iedere vrijwilligersorganisatie kan een aanvraag indienen, ook de kleinere organisaties.